نقش ایران در ترانزیت گاز ترکمنستان
شیک بار: برای ترکمنستان و تصمیماتش برای صادرات ذخایر عظیم گاز طبیعی خود به غرب، ایران یک پلن بی وسوسه انگیز و همین طور ارزان و سریع است اما این نگرانی وجود دارد که تحریم های غرب مشکلاتی بوجود آورد.
به گزارش شیک بار به نقل از ایسنا، ترکمنستان هم اکنون به عنوان قسمتی از قرارداد سواپ گاز با جمهوری آذربایجان، گاز به ایران ارسال می کند. دو میلیارد متر مکعب گاز به مناطق دورافتاده شمال شرق ایران که نیاز به سوخت دارند، ارسال می شود و ایران، میزان مشابهی گاز را به جمهوری آذربایجان ارسال می کند. در نتیجه، به واقع این جمهوری آذربایجان است که خریدار گاز ترکمنستان است.
تهران ظرفیت خط لوله را با هدف افزایش حجم سواپ سالانه جمهوری آذربایجان و ترکمنستان، به ۵.۵ میلیارد متر مکعب افزایش داده است. موفقیت ظاهری این مدل، الهام بخش پروژه های بیشتری از این دست بوده است. مقامات ترکمنستان و عراق در نوامبر، در عشق آباد ملاقات کردند تا درباب چشم انداز سواپ مشابه، تا سقف ۹ میلیارد متر مکعب سالانه در یک دوره پنج ساله، گفت و گو کنند. باز هم ایران به عنوان واسطه عمل خواهدنمود.
رویای ارسال گاز به اروپا، ساخت خط لوله ترانس کاسپین (TCP) بوده است که ترکمنستان را به جمهوری آذربایجان متصل می کند. این راهکار بیش از ۲۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. اما یک مانع ژئوپلیتیکی که نمی توان نادیده گرفت، مربوط به روسیه است. مسکو با توجه به این که کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر که اجازه ساخت یک خط لوله گازی زیردریایی از ترکمنستان به آذربایجان را می دهد را در سال ۲۰۱۸ امضا کرد، مخالفت خودرا با تکمیل خط لوله TCP به هر شکلی پنهان نکرده است.
با این حال، روسیه با شروع حمله نظامی گسترده به اوکراین در اوایل سال ۲۰۲۲، موقعیت خودرا دراین زمینه تضعیف کرد. یکی از نتایج اصلی این حمله، این بود که اروپا میزان خرید گاز از شرکت گازپروم را به شدت کم کرد.
طبق این گزارش، این وضعیت، به نفع جمهوری آذربایجان تمام شد؛ این جمهوری شوروی سابق در ژوئیه سال ۲۰۲۲، به توافقی مهم با اتحادیه اروپا دست یافت که برمبنای آن، قرار شد صادرات خود به اروپا را دو برابر کرده و تا سال ۲۰۲۷، به ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال افزایش دهد.
جدیدترین جایگزین خط لوله TCP که مورد بررسی ترکمنستان قرار گرفته است، شامل نقش فعال تر ترکیه به عنوان یک مسیر ترانزیتی است. در کمیسیون بین دولتی ترکمنستان و ترکیه در حوزه همکاری اقتصادی پیرامون امکان ترانزیت گاز ترکمنستان به ترکیه بوسیله ایران که ششم دسامبر در عشق آباد برگزار گردید، گفت وگوهایی انجام شد. جزییات کاملی از این گفتگوها وجود ندارد. وزارت خارجه ترکمنستان که ریاست این جلسه را برعهده داشت، تنها به وعده پروژه اشاره و اعلام نمود که مذاکرات مفصل تر در سطوح دولتی و شرکتی، در آینده نزدیک شروع خواهد شد.
زیرساخت های موجود نشان میدهد که چنین گزینه ای ممکن است؛ دو خط لوله برای انتقال گاز از ترکمنستان به ایران وجود دارد: خط لوله کورپجه-کورد کوی به ظرفیت هشت میلیارد متر مکعب در سال و خط لوله دولت آباد - سرخس - خانگیران به ظرفیت ۱۲.۵ میلیارد مترمکعب. در این میان، ایران و ترکیه با خط لوله ای به ظرفیت ۱۴ میلیارد مترمکعب، به هم متصل هستند.
ترکیه هم اکنون سالانه ۹.۶ میلیارد متر مکعب گاز ایران را بوسیله این خط لوله وارد میکند که نشان میدهد تا ۴.۴ میلیارد متر مکعب می تواند برای صادرات به ترکیه موجود باشد یا اگر ایران بتواند ظرفیت خط لوله خودرا تا مرز ترکیه افزایش دهد، این ظرفیت احتمالاً بیشتر هم خواهد بود.
مقامات ترکیه حاضر نشده اند درباره ی هیچ یک از جزییات مربوط به روند ادامه مذاکرات با ترکمنستان یا در مورد پیشرفت در مذاکرات موازی برای تمدید عرضه گاز با ایران که مقرر است در دو سال آینده منقضی شود، توضیح دهند. با این وجود، شایعه شده که مذاکرات مذکور به بن بست رسیده است. گفته می شود در صورتیکه تهران بدنبال تمدید مجدد قرارداد صادرات گاز به ترکیه است، آنکارا خواهان کاهش قابل توجه قیمت و تضمین قطعی عدم توقف عرضه گاز از طرف ایران است.
اجازه دسترسی ترکیه به گاز ترکمنستان بوسیله شبکه خط لوله می تواند مشکلات ایران را کم کند و در عین حال، امنیت تامین گاز آنکارا را تضمین کند. گاز ترکمنستان همین طور می تواند در تصمیمات ترکیه برای میزبانی یک هاب تجارت گاز نقش داشته باشد. اما هم اکنون، بنظر می رسد برنامه های آنکارا برای واردات گاز طبیعی مایع (ال ان جی) بوسیله کشتی و گاز از روسیه، محدود می شود.
برنامه مذکور، این نگرانی ها را برانگیخته است که آنکارا می تواند از این هاب به عنوان پوششی برای صادرات مجدد گاز روسیه به بازارهای اروپایی استفاده نماید که واردات گاز روسیه را از زمان شروع جنگ در اوکراین، متوقف کرده اند.
هر میزان گاز اضافی که ترکیه روزی بتواند وارد کند، می تواند بعدا بوسیله اتصالات خطوط لوله ترکیه با یونان و بلغارستان که هر دو ظرفیت اضافی دارند، باردیگر به اروپا صادر شود.
با این حال، مشخص نیست که ایران توافق خواهدنمود تا ترکیه، گاز ترکمنستان را بوسیله خط لوله ایران وارد کند. همین طور مشخص نیست که آیا آنکارا، از واردات گاز ترکمنستان به عنوان ابزار چانه زنی در مذاکرات با تهران استفاده می نماید یا خیر. یا معین نیست که آیا ترانزیت گاز ترکمنستان بوسیله ایران، تحت تحریم های غربی قرار می گیرد یا خیر.
بر اساس گزارش اوراسیانت، قرارداد سواپ گاز جمهوری آذربایجان با ترکمنستان و ایران تحریم نشده است و قرارداد فعلی شرکت دولتی بوتاش ترکیه برای واردات گاز از ایران، همیشه از تحریم ها معاف بوده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب