مصرف انرژی در ایران ۳ برابر میانگین جهانی!
شیک بار: ایران از نظر شدت مصرف انرژی در جهان شرایط مناسبی ندارد و این مساله در کشور سه برابر میانگین جهانی است و بطور تقریبی در همه عرصه ها قابل توجه است؛به طوریکه در سوخت های فسیلی همچون گاز و فرآورده های نفتی این شدت مصرف بالاتر اسـت.
به گزارش شیک بار به نقل از ایسنا، بنزیـن کـه بـه عنـوان سـوخت خودروهـای سـواری اسـتفاده می شود، بـه دلیـل آنکـه با نوع مصرف خودروهـای بـا کیفیـت روز جهـان فاصلـه دارنـد، همچنیـن بـه دلیـل پایین بـودن قیمـت، جـزو پرمصرف ترین حامل هـای انـرژی کشـور اسـت. از سـوی دیگـر، تفـاوت فاحـش قیمـت ایـن حامـل انـرژی بـا کشـورهای همسـایه کـه در مـواردی تـا ۸۰ درصـد نیـز بـرآورد می شـود، سبب شـده قاچـاق بـا هر هزینـه ای، بـرای برخی افـراد جـذاب و اقتصـادی باشـد.
بـه دلیـل پرداخـت یارانـه بـالا از طرف دولـت بـرای حامل های انـرژی در ایـران و پرداخـت نکردن قیمت واقعـی این حامل ها توسـط مصرف کننـدگان، هیـچ کـدام از بخش هـا به دنبـال بهینه سـازی نیستند. حالا سـالانه ۸۰ میلیـارد دلار یارانـه سـوخت در کشـور پرداخـت می شـود و ایـن در شـرایطی اسـت کـه سـال ۱۴۰۱ مجمـوع درآمدهـای نفتـی کشـور ۴۳ میلیـارد دلار بـود که ایـن اعـداد نشـان می دهـد ایـران حـدود دو برابـر درآمدهـای نفتـی خـود را صـرف پرداخـت یارانـه انـرژی کـرده اسـت.
برای ساخت یک پالایشگاه باید حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری شود، در صورتیکه با ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری می توانیم نسبت به بهینه سازی مصرف همان حجم فرآورده نفتی اقدام نماییم.
در این بین چاره ای جز این نیست که دولت یا پالایشـگاه های جدیـد بـرای تأمیـن نیـاز داخلـی بسـازد، یـا بهینه سازی مصـرف را در دسـتور کار قـرار دهـد.
بررسی ها نشان میدهد حالا برای ساخت یک پالایشگاه باید حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری شود، در صورتیکه با ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری می توانیم نسبت به بهینه سازی مصرف همان حجم فرآورده نفتی اقدام نماییم. هزینه سـاخت پالایشـگاه ها بستگی به کیفیت محصولات دارد، یعنـی هـرچـه پیچیدگـی یـک پالایشـگاه بالاتـر باشـد، هزینـه سـاخت آن هـم بالاتـر اسـت.
هزینه ساخت یک پالایشگاه چقدر است؟
اگـر تـورم جهانـی را سـالانه حـدود دو درصـد در نظـر بگیریـم، هزینـه سـاخت یـک پالایشـگاه میعانـات گازی ۱۲۰ هـزار بشکه ای، به قیمت امروز معادل ۲.۳ میلیارد دلار محاسبه می شود که اگر با الگوی سـتاره خلیج فارس سـاخته شـود، ۱۲.۵ میلیـون لیتـر بـه تولیـد بنزیـن کشـور افززوده می کنـد. در حالـی کـه می تـوان بـا حـدود یک دهم ایـن رقـم، همیـن مقـدار بهینه سـازی در مصـرف بنزیـن کشـور محقـق کـرد.
از سـوی دیگـر، هزینـه احداث پالایشـگاه های جدیـد نفـت خـام و میعانـات گازی در ایـران گاهـی به سه برابـر نـورم جهانـی می رسـد، بنابرایـن منطقـی اسـت بـا اجـرای طرح های بهینه سازی در کنـار ایجـاد تنـوع در سـبد سـوخت کشـور از جملـه توسـعه سـی ان جی، مصـرف بنزیـن را کاهـش داد و از محـل ایـن صرفه جویـی، طرح های توسـعه ای ایـن صنعـت از جملـه کمـک بـه افزایـش ظرفیـت پالایشـی کشـور را اجـرا کـرد.
رشـد ۲۶۵ درصدی مصرف بنزین در ۳۰ سـال گذشـته
در ایران به ازای هر نفر روزانه حدود ۰.۹۵ لیتر بنزین و حدود ۰.۸۸ لیتر گازوئیل مصرف می شود. مصرف روزانه بنزین و گازوئیل در ایران به ازای هر نفر حدود دو برابر میانگین جهانی است. از سـویی، رشـد مصـرف بنزیـن در ۳۰ سـال گذشـته در ایـران حـدود ۲۶۵ درصـد بـوده اسـت، در صورتیکه کشـورهای ترکیـه، آلمـان و فرانسـه در ۳۰ سـال گذشـته رشـد منفـی در مصرف بنزین را تجربه و مصرف بنزین خودرا کنترل کرده انـد کـه در اروپـا ایـن موضوع سـبب بسته شدن بعضـی از واحدهای پالایشـگاهی شـده و بعضی دیگر از پالایشـگاه ها نیـز تغییـر فرآینـد داده و تبدیـل بـه پالایشـگاه های زیسـتی (Bio-refinery) شـده اند.
اگـر شـرایط مصرف بـالای خودرو های داخلی اصلاح شـود و ناوگان حمل و نقل شهری و مترو توسعه یابد، نیازی به واردات بنزیـن نخواهـد بـود، امـا اگـر قرار باشـد بـا همین رویه پیـش برویـم، احتمـال واردات بنزیـن بـرای سـال های آینـده دور از ذهـن نیسـت. در حـوزه مصـرف گازوئیـل نیـز فرسـودگی شـدید نـاوگان سبب شـده اسـت گازوئیـل بـا بازدهـی بسـیار پایینـی در نـاوگان سـنگین کشـور مصـرف شود و ایـن ناوگان فرسـوده نیازمنـد نوسـازی اسـت بدین سبب بـا توجـه بـه ریشـه یابی مشـکل مصـرف سـوخت، بـه نظـر می رسـد راهـکار اصلـی بـرای جلوگیـری از بحـران بنزیـن، افزایـش کیفیـت خودروهـای بنزینـی توسـط خودروسـازان و نوسـازی نـاوگان حمـل سـنگین کشـور باشـد.
مصـرف غیربهینـه گاز و بنزیـن سبب شـده اسـت سـالانه بیش از ۳۰ میلیارد دلار عدم النفع در کشـور عـارض شـود.
در مجمـوع مصـرف غیربهینـه گاز و بنزیـن سبب شـده اسـت سـالانه بیش از ۳۰ میلیارد دلار عدم النفع در کشـور عـارض شـود. نکتـه جالب توجه این که طبـق برآوردها درآمد نفتـی ایـران در سـال ۱۴۰۱ حـدود ۳۶ میلیـارد دلار خواهـد بـود. بـه بیـان دیگـر بهینه سـازی مصـرف سـوخت می توانـد درآمـدی معـادل صـادرات نفـت بـرای ایـران ایجـاد کنـد.
ایران بیشترین مصرف انرژی را در جهان دارد
این در حالیست که رییس سازمان ملی راندمان ایران بتازگی اعلام نموده که بر طبق داده های آژانس بین المللی انرژی، ایران در سال ۲۰۲۲ در شاخص مصرف انرژی در جایگاه آخر دنیا قرار دارد. کشور ایران با آنکه دومین منابع نفت و گاز دنیا را در اختیار دارد، اما به سبب مصرف زیاد انرژی همچنان گرفتار ناترازی است.
بگفته میرسامان پیشوایی، موضوع نگران کننده تر این است که میانگین مصرف انرژی در جهان کاهشی است اما در کشور ما روبه بالا قرار دارد. وضع نگران کننده در مصرف انرژی نیازمند تدابیر جدی است، به شکلی که ما باید پارادایم خودرا تغییر دهیم از رویکرد تامین انرژی به سمت مدیریت مصرف انرژی حرکت نماییم. طی فصل سرد سال مصرف گاز ما به روزانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب می رسد که در مقایسه با دیگر کشورها از این نظر شرایط مناسبی نداریم، روسیه همچون کشورهایی است که دراین زمینه به راندمان مناسب رسیده و روزانه به کل اروپا ۳۵۰ میلیون مترمکعب گاز صادر می کند.
رییس سازمان ملی راندمان ایران با اعلان اینکه صنعت برای ما ارزش افزوده به وجود می آورد و اهتمام داریم ناترازی انرژی در این بخش را بشکنیم و به شرایط مطلوبی نائل شویم. نگاه دولت این است که اگر اقدام های هدفمندی در عرصه راندمان صورت گیرد، ظرفیت خوبی برای خلق ثروت ایجاد خواهد شد، اظهار داشت: انرژی در ایران حدودا رایگان است و باید برای راندمان مناسب چاره ای اندیشیده شود.
دولت برای ناترازی سوخت چه کرد؟
علی بهادری جهرمی - سخنگوی دولت - نیز بتازگی درباره ی اقدام های دولت برای اصلاح ناترازی سوخت و انرژی در کشور اظهار داشت: برنامه های دولت در عرصه مدیریت مصرف انرژی و خصوصاً سوخت در دو حوزه کلان پیگیری شده است. حوزه نخست افزایش ظرفیتهای تولیدی با سرمایه گذاری گوناگون در این حوزه و حوزه دوم مدیریت مصرف و بهینه سازی سوخت است. افتتاح فاز دوم پالایشگاه آبادان و افزایش ظرفیت در پالایشگاه های دیگر هم از نمونه اقدام های تولیدی است.
بگفته وی دولت در برخورد و جلوگیری از قاچاق برنامه ریزی های گسترده انجام داده و تنها در شش ماه ابتدایی سال ۱۴۰۲ معادل ۷۲ درصد افزایش کشف سوخت قاچاق را شاهد بودیم. برای بهینه سازی هم اقدام های مختلفی انجام شده که حرکت به سمت ناوگان حمل و نقل برقی یکی از مهم ترین این اقدام هاست و نمونه آن فعال شدن ایستگاه های شارژ برقی در کلان شهرها و تحویل ۴۰ دستگاه اتوبوس برقی در کرج که تولید داخل نیز بود یا تحویل ۸۸ تاکسی به شهرداری تهران است.
بهادری جهرمی این اقدام ها را همسو با کمک به کاهش آلودگی هوا و نیز مدیریت مصرف سوخت دانست و اظهار نمود که دولت با طرح های مختلفی در حوزه مدیریت و افزایش تولید انرژی و سوخت گام برداشته است.
بهینه سازی مصرف سوخت تنها راه حل
هـرچنـد الگـو و فرهنـگ مصـرف سـوخت از طرف مـردم نیـز در بالا بودن مصـرف در کشـور تأثیرگـذار اسـت، امـا گـره اصلـی مصـرف افسارگسـیخته تنها بـا اجـرای پروژه های بهینه سـازی مصـرف سـوخت بـاز می شود که اجرای آن برعهده دولت ها است. اکنون تـراز گاز کشـور منفی شـده و تقاضا از عرضه بیشـتر شـده اسـت. باتوجه به مقدار مصرف بنزین و تولیـد آن در پالایشـگاه ها، ایـن موضـوع بـه بنزیـن و گازوئیـل نیز سـرایت می کند.
به ایـن ترتیـب، نـه تنهـا صـادرات انـرژی ایران به صفر می رسـد، بلکـه عمـده مصـارف انـرژی نیـز در بخش هـای غیرمولـد انجـام شـده کـه هیـچ نقشـی در افزایـش تولیـد ناخالـص داخلـی کشـور ندارنـد. بـرای تولید ۵۰ میلیون مترمکعب گاز رقمـی حـدود ۶ میلیـارد دلار سـرمایه گذاری نیـاز اسـت، بنابرایـن برنامه ریـزی و هدف گـذاری بـرای صرفه جویـی بـه مقـدار ۲۰ میلیـون مترمکعـب در بخـش مصـارف خانگـی و تجـاری، بـا در نظـر گرفتـن هزینه هـای مرتبـط بـا آن نه تنهـا منطقـی کـه سـودآور بـه نظـر می رسـد. حجم سـرمایه گذاری پروژه هـای بهینه سـازی بسـیار کمتـر از هزینه هـای مربـوط بـه توسـعه میدان های گازی اسـت. برآوردهـا نشـان می دهـد بـه ازای هـر متـرمکعـب گاز، هزینـه افزایـش تولیـد گاز از طریـق توسـعه میدان های گازی سـه برابـر بهینه سـازی مصـرف همـان مقـدار گاز اسـت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب